ازکتابهای ارزشمندی همچون کتاب سفرنامه ملکونف، از آشوراده تا هرات دکتر ابوالفتح وثوق در خصوص موضوع خاویاردر این زمینه می توان اشاره کرد.در مورد تشریح اجمالی جغرافیایی دریای خزر و به خصوص استان گلستان ، این استان حدود ۱۰۰ کیلومتر نوار ساحلی از مرز آبی ایران - ترکمنستان تا حوزه غرب شبه جزیره میانکاله دارد. ۱.۴ درصد کل سواحل دریای خزر و ۱۱ درصد کل سواحل ایرانی دریای خزر به استان گلستان تعلق دارد. تنها خلیج ایرانی دریای خزر ، خلیج گرگان و جزیره ایرانی دریای خزر، جزیره آشوراده در این نوار ساحلی قرار دارند.پناهگاه حیات وحش میانکاله که مجموعه‌ای از شبه جزیره میانکاله ، تالاب گمیشان و رودخانه‌های مهم قره‌سو، اترک و گرگان رود از ویژگیهای استان گلستان است. در مقایسه با دو استان گیلان و مازندران شیب فلات قاره و گستردگی فلات قاره این استان شیب ملایمی دارد که کل محدوده آبی استان گلستان دارای اعماق کمتر از ۲۰ متر می باشد.
حوزه جنوب شرقی دریای خزر به دلیل شرایط خاص اکوسیستم منطقه همواره در گذشته به لحاظ تاریخ‌نگاری و ارزیابی هایی که در متون تاریخی یافت می شود در بحث صید ماهیان خاویاری نقش مهمی داشت. در قدیم ۴۰ درصد سهم خاویار بلوگا یا فیل ماهی دریای خزر از آشوراده و سواحل استان گلستان بوده است .
بعد از ملی شدن شیلات، ۵ ناحیه شیلاتی تشکیل می‌شود یکی از مراکز مهم آن ،ناحیه ۴ آشوراده می باشد که صید و عمل آوری و فرآوری و صادرات انجام می گرفت .
تا دوران قاجار از جزیره آشوراده و بهره‌برداری از این جزیره نامی برده نشده است. اما در دوران قاجار اشاره شده که آشوراده یکی از مراکز مهم صید و صیادی بوده است .
جزیره آشوراده و خلیج حسینقلی و چکش ور و پرچال و خلیج بالکان که درحوزه کشور ترکمنستان فعلی است در سال ۱۸۴۲ میلادی به اشغال روسها در می‌آیند و در حال حاضر هم وجود قلعه روسها در جزیره آشوراده بیانگر صحت این موضوع می باشد.
بر اساس منابع علمی و تاریخی در سفرنامه شخصی به نام ملکونف به عنوان نماینده کمپانی روس در جزیره آشوراده بود.در سال ۱۲۴۰ شمسی / ۱۸۴۱ میلادی یک کشتی ساخت فنلاند و ۳۴ کشتی ساخت باکو هر سال حدود ۳ هزار پوست ماهی شور شده،۲۰۰ تا ۳۰۰ پوت خاویار را برای روسیه به همراه میوه و پنبه خشک صادر می‌کردند و این تجارت در این استان اتفاق می‌افتاد . این روند افزایشی بود و هر ساله ۳ یا ۴ کشتی خاویار و ماهی خاویاری ازجزیره آشوراده بارگیری می کردند و به روسیه حمل می شد.
با اشاره به سفرنامه ملکونف ایشان ذکر کرده اند که ، اولین بار ما آشوراده را از طریق نقشه های انگلیسی توانستیم کشف کنیم و مشخص کنیم که آشوراده یک جزیره‌ای است و در کدام نقطه واقع شده است.
بهره برداری از آبزیان دریای خزر در سال ۱۲۲۸ توسط محمد شاه قاجار با اجاره سالیانه ۶۵۰۰ تومان با شخصی به نام عبدل که تبعه روسی بود انجام می شود. عملیات صید در زمان لیانازوف در حوضه جنوب شرقی دریای خزر به نام صید زنبیلی و به صورت پیمانکاری به نحوی که سهم صیادان ۵۰ درصد و سهم طرف قرارداد هم ۵۰ درصد بود . هزینه ادوات صیادی به عهده جامعه صیادان بود که می‌بایست ادوات را مهیا کنند. اما در دوران قرارداد ۲۵ ساله شرکت مختلط ایران و شوروی این سهم صیادان ۷۰ درصد و ۳۰ درصدسهم شرکت مختلط بود. تا قبل از سال ۱۳۳۵ صید به وسیله قلاب و دام هایی با الیاف سنتتیک از جنس کاپرون بود که از کشور روسیه وارد می‌شد. به مرورصید با قارماق یا قلاب از رده خارج می‌شود و صیادان برای صید از قایق های بادبانی چوبی استفاده می کردند.
ماهیان خاویاری را شور می کردند درصیدگاه نگهداری می کردند و به قره سو حمل و از آنجا به انزلی حمل و بارگیری می شد.
در چهار دهه اخیر از دهه ۶۰ تا آخر دهه ۹۰ شاهد تغییرات بنیادین در حوزه دریای خزر بودیم. افزایش سطح آب دریای خزر در اواخر دهه ۶۰ و دهه ۷۰ جزیره آشوراده به شکل جزیره کامل درمی‌آید و بخش اعظم آن زیر آب می رود و خالی از سکنه می‌شود . سکنه روستای چاپا قلی که در نوار جنوب شرقی دریای خزر بین شهرستان گمیشان فعلی و بندرترکمن واقع شده و عموما فعالیت صیادی داشتند صد درصد محل زندگیشان را انتقال می‌دهند و قطع ارتباطی که به وجود آمد مشکلات زیادی را در پی داشت.
در دهه شصت موضوع حذف صیددام گستر با هدف حفاظت از ذخایر ماهیان خاویاری در دریای خزر انجام شد که در استان گلستان جمع کثیری از صیادان دام گستر را ساماندهی کردیم تا ذخایر ماهیان خاویاری آسیب نبینند . در اوایل دهه هفتاد کل صید دام گستر از بین رفت .
علیرغم انجام این اقدامات حفاظتی و افزایش رهاسازی ماهیان خاویاری به دلیل فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ شاهد روند آسیب دیدن جدی ذخایر ماهیان خاویاری بودیم. احداث سدهای متعدد بر روی رودخانه ها و افزایش صید غیرقانونی کاهش تکثیر طبیعی وآلودگی ها ذخایر ماهیان بشدت کاهش یافت و تکثیر طبیعی از بین رفت. احیای نسل ماهیان خاویاری فقط به روش تکثیر مصنوعی انجام می شود.
سال ۱۳۸۴ در طی مصوبه مجلس موضوع فعالیت صید و عمل آوری و صادرات و فروش ماهیان خاویاری از شرکت سهامی شیلات ایران منتزع می شود و شرکت سهامی شیلات ایران منحل و به شرکت مادر تخصصی منتقل شد.